टीम लय भारी मुंबई : दोन वर्षांच्या कामानंतर, बृहन्मुंबई महानगरपालिकेच्या (BMC) हेरिटेज विभागाने आता दक्षिण मुंबईतील ग्रँट रोडजवळील 122 वर्षे जुन्या क्षयरोग (टीबी) रुग्णालयाच्या इमारतीचे जीर्णोद्धार पूर्ण केले आहे.रुसी मेहता चौकाजवळ बलराम स्ट्रीट आणि अलीभाई प्रेमजी रोडच्या जंक्शनवर तळमजली रचना आहे. 1899 मध्ये बांधण्यात आलेला, हा संपूर्ण शहरातील हेरिटेज संरचना पुनर्संचयित करण्याच्या नागरी संस्थेच्या व्यापक योजनेचा एक भाग आहे(BMC completes restoration of 122-year-old TB hospital).
हा जीर्णोद्धार प्रकल्प गेल्या काही वर्षांत हेरिटेज विभागाने हाती घेतलेल्या इतर प्रकल्पांपेक्षा वेगळा आहे, कारण त्यात रुग्णालयाच्या इमारतीच्या मूळ घटकांची पुनर्बांधणी करण्यात आली होती – जसे की समोरचा पोर्च, इमारतीच्या बाहेरील बाजूने फिरणारे कॉरिडॉर आणि विस्तार मँगलोरियन पिच छप्पर.
दादर स्थानकाचे छत 600 झाडांसारखे असणार!
नव्या वर्षांत धावत्या लोकलमध्ये मिळणार निःशुल्क वायफाय
रस्ता रुंदीकरणादरम्यान 60 वर्षांपूर्वी समोरचा पोर्च पाडण्यात आला होता, तर अर्ध-खुल्या कॉरिडॉरला एकतर काँक्रीट किंवा लोखंडी संरक्षक ग्रीलने भिंत घालण्यात आली होती. मँगलोरियन खेळपट्टीच्या छताचा काही भाग एस्बेस्टोसने बदलण्यात आला होता, ज्यात अनेक वर्षांच्या अव्यवस्थित दुरुस्तीदरम्यान.BMC ला जुने ब्ल्यूप्रिंट सापडले ज्यात समोरच्या पोर्चचे डिझाईन दाखवले होते, परंतु कॉरिडॉर पुनर्संचयित करणे आणि पिच रूफ एक्स्टेंशन करणे काळजीपूर्वक अभ्यास आणि ‘डिटेक्टीव्ह’ कामानंतर करावे लागले.
या प्रकल्पावर काम करणारे हेरिटेज कंझर्व्हेशन आर्किटेक्ट पंकज काठोळे म्हणाले, “आम्हाला इमारतीची जुनी ब्ल्यू प्रिंट सापडली ज्यामध्ये समोरचा पोर्च दिसतो. तथापि, कॉरिडॉर पुनर्संचयित करताना, आम्हाला मजल्यावरील चर आढळले, जे सूचित करतात की लाकडी स्तंभ बसू शकतात आणि छताखाली, बाहेरील भिंतीच्या बाजूने चर देखील आढळले. यामुळे अर्ध-खुले कॉरिडॉर असल्याची कल्पना आली. त्यानंतर लाकडी तुळई आणि कॉरिडॉर पुनर्संचयित करण्यात आले आणि त्यांच्यावरील मंगळुरेयन पिच छप्पर बदलण्यात आले.”
हेरिटेज विभागातील एका वरिष्ठ नागरी अधिकाऱ्याने सांगितले, “आम्ही गृहीत धरले की पोर्चचा वापर ड्रायव्हिंग थ्रू म्हणून केला जात होता आणि रुग्णांना सोडण्यासाठी येथे बैलगाड्या खेचल्या जात होत्या. कधीकाळी हा रस्ता रुंदीकरणामुळे अर्धवट पाडण्यात आला होता. दुसरा भाग स्टोरेज रूममध्ये बदलून लॉक करण्यात आला होता.”
दिलासा! महाराष्ट्रात ओमिक्रॉनचा समूह संसर्ग नाही; बूस्टर डोसबाबत पुढच्या आठवड्यात निर्णय
Omicron effect: BMC bans New Year celebration parties, gatherings in closed or open spaces in Mumbai
इमारत मालाड वाळूच्या खडकापासून बनलेली आहे आणि तिहेरी कमानीचे समुद्रकिनारा मंगळवेढ्याच्या टाइल्सचे छत आहे. संरचनेचा तपकिरी सोनेरी दगड दुर्मिळ मधाच्या पोळ्याच्या नमुन्यात मांडण्यात आला आहे. सर्व खोल्यांचे कोनशिले काळ्या बेसाल्ट दगडात बनवलेले आहेत. बीएमसीच्या हेरिटेज सेलनुसार, मूळ इमारतीला बर्मा सागवान लाकडापासून बनवलेल्या कमानदार दरवाजे आणि खिडक्या होत्या. छताच्या खाली गोलाकार खिडक्या आहेत.
अधिकाऱ्याने सांगितले, “गेल्या काही वर्षांत पॅचवर्कच्या दुरुस्तीमुळे इमारतीचे मूळ आकर्षण कमी झाले आहे. आतील भिंती पांढऱ्या टाइल्सने रचलेल्या होत्या आणि सिमेंटचा मोठ्या प्रमाणावर वापर केला होता, जो दगडावर गंजणारा घटक म्हणून काम करतो. लाकडी दारे आणि खिडक्या एकतर आधुनिक अॅल्युमिनियमच्या सरकत्या खिडक्यांनी बदलण्यात आल्या किंवा विचित्र रंगात रंगवल्या गेल्या
पावसाळ्यातील पाणी साचून राहण्यासाठी बीएमसीने इमारतीची संपूर्ण उंची नऊ इंचांनी वाढवली, लाकडी खेळपट्टीच्या छताचा जीर्ण झालेला भाग पुन्हा बांधण्यात आला आणि मंगलोरियन टाइल्सने पुन्हा फिट करण्यात आला. गेल्या काही वर्षांत रस्त्याच्या वाढलेल्या उंचीशी जुळण्यासाठी बाह्य कॉरिडॉरची उंचीही वाढवण्यात आली.शिवाय, हे सर्व काम रुग्णालयाने क्षयरुग्णांची सेवा सुरू असतानाच केले. पंकज काठोळे म्हणाले, “आम्ही अर्धी इमारत ताब्यात घेतली आणि तिचे काम पूर्ण केले, तर उरलेले अर्धे हॉस्पिटल म्हणून चालू ठेवले.”